Đánh giá độc tính viêm niêm mạc miệng do xạ trị ngoài ung thư vòm hầu

Tóm tắt

Mục tiêu: Xác định mức độ và các yếu tố ảnh hưởng đến độc tính viêm niêm mạc miệng cấp do xạ trị ngoài ung thư vòm hầu. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả. Bệnh nhân ung thư vòm hầu giai đoạn I đến IVa được xạ trị ngoài triệt để có hay không hoá xạ đồng thời tại Khoa Xạ trị Đầu cổ - Tai Mũi Họng - Hàm Mặt, Bệnh viện Ung bướu TP. Hồ Chí Minh từ 01/02/2022 đến 31/10/2022. Bệnh nhân được đánh giá độc tính viêm niêm mạc miệng cấp mỗi tuần từ lúc bắt đầu xạ trị theo thang đo của Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ 4.0. Các biến số liên quan đến bệnh nhân và giai đoạn bệnh, phương pháp điều trị được ghi nhận thông qua hồ sơ bệnh án. Kết quả: Mẫu nghiên cứu gồm 126 bệnh nhân, ghi nhận 100% trường hợp có viêm niêm mạc miệng trong suốt quá trình điều trị, trong đó tỉ lệ viêm niêm mạc miệng độ 1, độ 2, độ 3 lần lượt là 25,4%, 68,3% và 6,3%. Đa số các trường hợp viêm niêm mạc miệng bắt đầu xuất hiện từ tuần thứ hai, mức độ viêm niêm mạc miệng tăng dần về các tuần cuối của quá trình xạ trị. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận không có mối liên hệ giữa viêm niêm mạc miệng do xạ trị với các yếu tố liên quan đến bệnh nhân như tuổi, giới tính, tình trạng hút thuốc lá, đái tháo đường, BMI trước điều trị, xếp hạng bướu, xếp hạng hạch, giai đoạn bệnh hay các yếu tố liên quan đến điều trị như hoá xạ trị đồng thời, liều trung bình hốc miệng, liều tối đa hốc miệng, liều trung bình tuyến mang tai. Ngược lại, nghiên cứu này cho thấy tỉ lệ viêm niêm mạc miệng độ 3 ở nhóm xạ trị kỹ thuật 3D cao hơn so với nhóm IMRT (p=0,003) và sụt cân > 5% trọng lượng cơ thể có tỉ lệ viêm niêm mạc độ 2 và độ 3 cao hơn nhóm sụt cân ≤ 5% (p=0,021). Kết luận: Viêm niêm mạc miệng là độc tính cấp gặp ở hầu hết bệnh nhân xạ trị ngoài ung thư vòm hầu. Kỹ thuật xạ trị và mức độ sụt cân là hai yếu tố ảnh hưởng đến mức độ viêm niêm mạc do xạ trị ngoài ung thư vòm hầu.