Thiết lập quy trình xác định kiểu gen của điểm đa hình ABCB1 3435C>T bằng kỹ thuật PCR-RFLP và phân tích ảnh hưởng của đa hình gen đối với liều, nồng độ thuốc tacrolimus ở bệnh nhân ghép thận

  • Hoàng Xuân Sử Học viện Quân y

Main Article Content

Keywords

ABCB1, PCR-RFLP, tacrolimus, ghép thận

Tóm tắt

Mục tiêu: Thiết lập được quy trình xác định kiểu gen tại điểm đa hình ABCB1 3435C>T (rs1045642) bằng phương pháp PCR-RFLP và khảo sát sự ảnh hưởng của đa hình gen ABCB1 đối với liều, nồng độ tacrolimus ở bệnh nhân ghép thận. Đối tượng và phương pháp: 100 bệnh nhân sau ghép thận được điều trị bằng tacrolimus tại Khoa Thận, lọc máu - Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y. Các mẫu máu được thu thập để xác định đa hình di truyền của ABCB1 và theo dõi nồng độ tacrolimus. Thiết kế mồi và lựa chọn enzyme giới hạn cho thiết lập quy trình xác định kiểu gen tại điểm đa hình ABCB1 3435C>T (rs1045642). Phân tích mối liên quan giữa các kiểu gen thu được với liều và nồng độ TAC tại các thời điểm khảo sát. Kết quả: Một đoạn gen kích thước 244bp chứa điểm đa hình ABCB1 3435C>T (rs1045642) được khuếch đại với cặp mồi đặc hiệu. Enzym MboI nhận diện trình tự cắt sản phẩm PCR tạo ra các đoạn có kích thước lần lượt là 172bp và 68bp đối với điểm đa hình là allele C hay kiểu gen đồng hợp CC. Khi điểm đa hình là allele T thì enzyme MboI cắt sản phẩm PCR tạo ra đoạn có kích thước tương ứng là 244bp hay kiểu gen đồng hợp TT. Kiểu gen dị hợp CT tương ứng với các đoạn có kích thước lần lượt là 244, 172, 68bp. Khảo sát sự ảnh hưởng kiểu gen ABCB1 3435C>T (rs1045642) đối với liều nồng độ tacrolimus ở bệnh nhân sau ghép thận tại các khoảng thời gian 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng cho thấy chưa có sự ảnh hưởng của đa hình gen này đến chuyển hoá thuốc tacrolimus. Kết luận: Chúng tôi đã lập được quy trình đơn giản, dễ thực hiện cho xác định kiểu gen ABCB1 3435C>T (rs1045642). Chưa thấy có sự ảnh hưởng của đa hình ABCB1 3435C>T (rs1045642) đến liều, nồng độ tacrolimus ở bệnh nhân sau ghép thận.

Article Details

Các tài liệu tham khảo

1. Brunet M, van Gelder T, Åsberg A, Haufroid V, Hesselink DA, Langman L et al (2019) Therapeutic drug monitoring of tacrolimus-personalized therapy: Second consensus report. Ther Drug Monit 41(3): 261-307.
2. Zawadzka I, Jeleń A, Pietrzak J, Żebrowska-Nawrocka M, Michalska K, Szmajda-Krygier D et al (2020) The impact of ABCB1 gene polymorphism and its expression on non-small-cell lung cancer development, progression and therapy - preliminary report. Sci Rep 10(1): 6188.
3. Shi Y, Li Y, Tang J, Zhang J, Zou Y, Cai B et al (2013) Influence of CYP3A4, CYP3A5 and MDR-1 polymorphisms on tacrolimus pharmacokinetics and early renal dysfunction in liver transplant recipients. Gene 512(2): 226-231.
4. Cho JH, Yoon YD, Park JY, Song EJ, Choi JY, Yoon SH, et al (2012) Impact of cytochrome P450 3A and ATP-binding cassette subfamily B member 1 polymorphisms on tacrolimus dose-adjusted trough concentrations among Korean renal transplant recipients. Transplant Proc 44(1): 109-114.
5. Zhang X, Liu Z hong, Zheng J min, Chen Z hong, Tang Z, Chen J song, et al (2005) Influence of CYP3A5 and MDR1 polymorphisms on tacrolimus concentration in the early stage after renal transplantation. Clin Transplant 19(5): 638-643.
6. Tada H, Tsuchiya N, Satoh S, Kagaya H, Li Z, Sato K, Miura M, Suzuki T, Kato T, Habuchi T (2005) Impact of CYP3A5 and MDR1 (ABCB1) C3435T polymorphisms on the pharmacokinetics of tacrolimus in renal transplant recipients. Transplant Proc 37(4): 1730-1732. doi: 10.1016/j.transproceed.2005.02.073.
7. Rong G, Jing L, Deng-Qing L, Hong-Shan Z, Shai-Hong Z, Xin-Min N (2010) Influence of CYP3A5 and MDR1(ABCB1) polymorphisms on the pharmacokinetics of tacrolimus in Chinese renal transplant recipients. Transplant Proc (9): 3455-3458.
8. Akbas SH, Bilgen T, Keser I, Tuncer M, Yucetin L, Tosun O et al (2006) The effect of MDR1 (ABCB1) polymorphism on the pharmacokinetic of tacrolimus in Turkish renal transplant recipients. Transplant Proc 38(5): 1290-1292.